|ABC Inwestowania | Szacowany czas czytania artykułu: 8 minut
Podatek Belki to inaczej podatek od zysków kapitałowych, czyli pieniędzy zarobionych w funduszach, na giełdzie czy na lokacie. Jest to danina, którą płacimy od ponad 20 lat. Są jednak możliwości jej zmniejszenia. Jak to zrobić?
Podatek od dochodów kapitałowych to nic innego, jak zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych pobierany przez państwo od zysków kapitałowych osiągniętych z tytułu inwestowania w fundusze inwestycyjne, w papiery wartościowe notowane na giełdach (akcje, obligacje, dywidendy, kontrakty terminowe, ETF-y), lub z oszczędzania na lokacie bankowej, koncie oszczędnościowym czy poprzez zakup obligacji detalicznych.
Danina ta, zwana potocznie „podatkiem Belki” od nazwiska jego pomysłodawcy prof. Marka Belki (ówczesnego ministra finansów) została wprowadzona w 2002 roku „tymczasowo” w celu podreperowania budżetu państwa. Początkowo podatek od dochodów kapitałowych dotyczył jedynie depozytów bankowych, kont oszczędnościowych i lokat bankowych, jednak już w 2004 roku objął wszystkie zyski kapitałowe, w tym także z papierów wartościowych czy funduszy inwestycyjnych. Regulacje dotyczące naliczania podatku od zysków kapitałowych znalazły się w art. 30a i 30b ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Obecnie obowiązujący podatek od zysków kapitałowych wynosi w Polsce 19% i jest pobierany od osób fizycznych. Każdy podatnik, który pomnoży swoje oszczędności lub zarobi na inwestycjach, musi się liczyć z obowiązkiem podatkowym wobec urzędu skarbowego.
Obowiązek podatkowy powstaje w momencie uzyskania przychodu z inwestycji czy z oszczędności. Podatkowi Belki podlega cały zarobek, jaki wypracował dla nas zgromadzony kapitał (sam kapitał nie jest objęty podatkiem Belki).
Przykładowo jeżeli w wyniku zainwestowania 10 tys. złotych zarobimy dodatkowo 1000 złotych, podatek Belki odprowadzany jest tylko od tej kwoty, a nie od pełnych 11 tys. Ponieważ stawka podatku od zysków kapitałowych wynosi 19% i nie ma kwoty wolnej od podatku, zapłacimy fiskusowi 190 zł, nasz zysk kapitałowy netto wyniesie w tym wypadku 810 złotych.
W zależności od sposobu inwestowania lub oszczędzania możemy wypłacić zysk, który już będzie pomniejszony o wartość podatku Belki, albo musimy samodzielnie go rozliczyć w urzędzie skarbowym. Najczęściej podatek Belki płaci za nas instytucja finansowa lub spółka i jest on odprowadzany automatycznie. W tych przypadkach nie trzeba go uwzględniać w zeznaniach podatkowych.
Instytucje finansowe, które mogą odprowadzać podatek Belki:
bank w przypadku lokaty terminowej lub oprocentowanego konta;
towarzystwo funduszy inwestycyjnych w przypadku inwestycji w fundusze (do grudnia 2023 roku);
ministerstwo finansów w przypadku obligacji oszczędnościowych (detalicznych);
spółka, której akcje posiadamy – przy wypłacie dywidendy.
Wybierając konto oszczędnosciowe czy lokując środki na lokatach bankowych i w obligacjach skarbowych, podatek Belki potrącany jest w momencie zwrotu na konto zainwestowanych środków przez bank czy Skarb Państwa. Jeśli kapitalizacja odsetek następuje na koniec całego okresu trwania lokaty/ życia obligacji, to wtedy jednorazowo otrzymany zwrot kapitału wraz zyskiem jest już po odliczeniu podatku Belki. Jeśli odsetki są wypłacane w transzach, podatek pobierany jest od każdej z nich. Pamiętaj, że podane przez bank oprocentowanie lokat bankowych czy odsetki od obligacji będą finalnie pomniejszane o 19% podatek Belki.
Od 2024 roku w przypadku podatku Belki od funduszy inwestycyjnych inwestor po umorzeniu jednostek uczestnictwa otrzymuje od TFI kwotę brutto, czyli bez odliczenia podatku. Fundusze nie potrącają zryczałtowanego podatku od dochodów kapitałowych przy wypłacie (odkupieniu bądź konwersji) osobie fizycznej.
Fundusz wystawia PIT-8C osobom fizycznym. Dokument przesyłany jest do właściwego urzędu skarbowego (do końca stycznia kolejnego roku) oraz do samego inwestora – do końca lutego kolejnego roku. Dane powinny się znaleźć także na profilu inwestora na platformie Twój e-PIT.
Inwestorzy muszą samodzielnie złożyć zeznanie na formularzu PIT-38 i także samodzielnie odprowadzić podatek, zyskując możliwość kompensacji zysków i strat z funduszy oraz innych instrumentów finansowych.
Zeznanie PIT-38 należy złożyć, a podatek zapłacić do końca kwietnia roku następnego po uzyskaniu należności z funduszu.
➡️➡️➡️ Więcej na temat opodatkowania zysków z funduszy krajowych
Na polskim rynku dostępne są nie tylko fundusze oferowane przez polskie TFI, ale także fundusze zagraniczne, tzw. „luksemburskie”. Dochody z nich podatnik musi obliczyć, a następnie rozliczyć (teoretycznie) sam. Teoretycznie, bo w praktyce fundusze luksemburskie dostępne na platformie KupFundusz.pl oferowane przez firmy Franklin Templeton i Schroders wysyłają poprzez agenta transferowego podstawę do takiego rozliczenia (jakby odpowiednik naszego PIT-a 8C). Jest tam wyliczona kwota zysku, już przewalutowana na złote. Firmy te nie mają jednak takiego obowiązku.
➡️➡️➡️ Więcej na temat opodatkowania zysków z funduszy zagranicznych
Największy problem z rozliczeniem podatku od dochodów kapitałowych mają inwestorzy giełdowi. Zyski kapitałowe uzyskane dzięki operacjom giełdowym (sprzedaż akcji, obligacji notowanych na giełdzie, kontraktów terminowych, ETF) podatnik rozlicza i odprowadza samodzielnie. Wówczas po zakończeniu roku podatkowego otrzymujemy z biura maklerskiego wypełnioną deklarację PIT-8C, a wynikające z niej dochody wykazujemy w rocznym sprawozdaniu PIT (formularz PIT-38). 19-proc. podatek Belki musimy wówczas odprowadzić na konto w urzędzie skarbowym za rok, w którym otrzymaliśmy nasz zarobek, niezależnie od należnego nam zwrotu z podatku z tytułu ulg w rozliczeniu przychodu z pracy.
W przypadku poniesienia straty na inwestycjach w akcje podatnik może je uwzględnić w rozliczeniu podatku Belki w ciągu kolejnych pięciu lat.
Jeśli przykładowo w 2022 roku inwestor inwestując na giełdzie stracił 10 tys. złotych, a w roku 2023 r. i 2024 r. zarobi po 6 tys. złotych, to nie zapłaci za 2023 rok podatku Belki (rozliczyć PIT-38 musi) i jeszcze będzie mógł skompensować pozostałe 4 tys. zł w kolejnym roku, a podatek Belki uiści wówczas od pozostałej kwoty zarobku, czyli 2 tys. złotych.
Od 2024 roku jest dostępna możliwość kompensacji strat i zysków pomiędzy funduszami, ale też pomiędzy różnymi rodzajami papierów wartościowych, z rynkiem walutowym włącznie. Dochody i straty z różnych form inwestowania można skompensować po raz pierwszy w 2025 roku, rozliczając podatek za rok 2024.
Przy wyborze funduszy np. na KupFundusz.pl warto zwrócić szczególną uwagę na fakt, czy są one częścią większego funduszu parasolowego. Jest to fundusz będący klamrą dla grupy subfunduszy inwestujących w różne aktywa. Jeśli inwestor kupuje jednostki uczestnictwa funduszu niewchodzącego w skład funduszu parasolowego, po czym chce zmienić inwestycję na inny fundusz, musi najpierw sprzedać już posiadane jednostki uczestnictwa (od zysku trzeba apłacić podatek Belki) i zainwestować wypłacone pieniądze w nowy fundusz. Jeśli natomiast obydwa fundusze – stary i nowy – należą do tego samego funduszu parasolowego, może przenieść środki z jednego do drugiego, nie realizując „po drodze” zysku, a więc i nie płacąc z tego tytułu podatku Belki. Warto przy tym zaznaczyć, że częste płacenie podatku od dochodów kapitałowych jest mniej opłacalne, niż jeśli zapłacisz podatek na koniec całej inwestycji.
➡️➡️➡️ Dowiedz się jak wybrać fundusz inwestycyjny
W Polsce większość TFI oferuje fundusze parasolowe - mają je wszystkie towarzystwa oferujące otwarte fundusze inwestycyjne. Liczba funduszy parasolowych waha się w zależności od firmy od jednego do czterech (np. Pekao TFI, TFI Allianz), a liczba subfunduszy w poszczególnych funduszach parasolowych od dwóch do przeszło 20. Im szersza oferta, tym większa możliwość zmiany funduszu i większy wybór aktywów, na który można mieć ekspozycję. Rekordzistą jest tu PKO Parasolowy FIO, w skład którego wchodzą 23 fundusze (21 jest dostępnych na KupFundusz.pl), zarówno akcyjne, obligacyjne, surowcowe, jak i mieszane, z ekspozycją na różne rynki i sektory działalności.
➡️➡️➡️ Sprawdź listę wszystkich funduszy inwestycyjnych dostępnych na KupFundusz.pl
Na polskim rynku są dostępne także inne produkty finansowe, które dają możliwość uniknięcia podatku od zysków kapitałowych.
Ustawodawca, żeby zachęcić do oszczędzania na emeryturę wyłączył spod podatku Belki produkty oferowane w ramach III filaru emerytalnego: Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego oraz Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) i Pracownicze Programy Emmerytalne (PPE).
Wprost zwolnione z konieczności płacenia podatku od zysków kapitałowych są środki wpłacane na IKE. Warunkiem jest niewypłacenie tych środków do 60. roku życia. Jeśli sięgniemy po nie po osiągnięciu tego wieku, podatku Belki nie zapłacimy.Korzyści podatkowe z IKZE możemy osiągać na bieżąco, odliczając wpłaty od dochodu w ramach rozliczenia rocznego. Należy jednak wpłacać pieniądze przez co najmniej 5 lat i wypłacić je dopiero po ukończeniu 65. roku życia. Wówczas zamiast podatku Belki zapłacimy zryczałtowany 10-proc. podatek od zgromadzonej kwoty.
➡️➡️➡️Zobacz także: Fundusz inwestycyjny - co to jest i w jaki sposób działa?
Na KupFundusz.pl można inwestować w ponad 400 różnych funduszy inwestycyjnych, większość z nich to subfundusze w ramach funduszy parasolowych. Wszystkie fundusze są oferowane bez opłat manipulacyjnych. Kupna, sprzedaży czy zamiany funduszy mogą dokonywać tylko zarejestrowani użytkownicy. Pełna rejestracja trwa około 10 minut i nie wymaga posiadania dodatkowego rachunku bankowego. Załóż konto już dziś - przejdź do bezpłatnej rejestracji.
Podziel się na:
Sesja wygaśnie za:
Rozpocznij dyskusję
Komentarze (0)