Dziedziczenie pieniędzy zgromadzonych w funduszach inwestycyjnych

1. Zapis na wypadek śmierci

Zgodnie z art. 111 pełnoletni uczestnik funduszu może w pisemnej dyspozycji wskazać osobę uposażoną, która w razie jego śmierci będzie uprawniona do otrzymania środków zgromadzonych w funduszach, bez konieczności przeprowadzenia sprawy spadkowej. Wypłata środków nie może być jednak wyższa niż przypadające na ostatni miesiąc przed śmiercią uczestnika funduszu dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego oraz nieprzekraczające łącznej wartości jednostek uczestnictwa zapisanych w rejestrze uczestnika. Obecnie ten limit wynosi ok. 140 tys. zł. Oznacza to, że jeżeli uczestnik funduszu posiadał jednostki uczestnictwa, których wartość nie przekracza tej kwoty wszystkie środki zostaną przeznaczone na rzecz osoby uposażonej. Jeżeli jednak ich wartość przekroczy tę kwotę, nadwyżka środków zostanie włączona do masy spadkowej. Osobą uposażoną nie musi być osoba spokrewniona z posiadaczem jednostek uczestnictwa. Uczestnik funduszu może w każdej chwili taką osobę odwołać albo zmienić np. poprzez wskazanie innej. Warto zaznaczyć, że ww. kwota dotyczy środków zgromadzonych na konkretnym funduszu a nie subfunduszu.

2. Zwrot kosztów pogrzebu

Warto również mieć świadomość, że osobie która zajmie się organizacją pogrzebu zmarłego uczestnika funduszu przysługuje zwrot z tytułu poniesionych kosztów. Następuje on po przedstawieniu imiennych rachunków stwierdzających wysokość poniesionych wydatków. W takiej sytuacji fundusz zobowiązany jest odkupić jednostki uczestnictwa zapisane na rejestrze zmarłego do wartości nieprzekraczającej kosztów pogrzebu zgodnie ze zwyczajami przyjętymi w danym środowisku. Wypłata z tego tytułu następuje bez przeprowadzenia postępowania spadkowego i jednocześnie nie wchodzi do masy spadkowej po zmarłym uczestniku funduszu. W momencie gdy część środków została wypłacona przez inną instytucję np. ZUS, wówczas wymagane jest przedstawienie oryginalnego pisma z tej instytucji mówiącego o łącznej kwocie przedstawionych rachunków i wartości wypłaconych już środków.

3. Odbiór wspólności majątkowej małżonków

Jednostki uczestnictwa znajdujące się na rejestrze funduszy inwestycyjnych wchodzą w skład wspólności majątkowej małżonków. Oznacza to, że jeśli zmarły uczestnik funduszu pozostawił żyjącego współmałżonka i nie było między nimi rozdzielności majątkowej, może on wypłacić połowę środków z rejestru zmarłego uczestnika.

4. Spadek

W przypadku, gdy po realizacji dyspozycji na wypadek śmierci oraz zwrotu kosztów pogrzebu zostanie coś jeszcze, to pozostałe środki wejdą do masy spadkowej i podlegają dziedziczeniu na mocy przepisów kodeksu cywilnego. W takiej sytuacji spadkobierca jest zobowiązany do przedstawienia dystrybutorowi kilku dokumentów. Należą do nich:
1.  akt zgonu uczestnika funduszu,
2. prawomocne postanowienie sądu stwierdzające nabycie praw do spadku lub zarejestrowany akt poświadczenia
    dziedziczenia,
3. w przypadku kilku spadkobierców także jeden z poniższych dokumentów:
    a. prawomocne postanowienie sądu o dziale spadku;
    b. umowę zawartą przez spadkobierców o dziale spadku sporządzoną w formie aktu notarialnego;
    c. jeśli towarzystwo funduszy inwestycyjnych (TFI) daje taką możliwość – oświadczenie spadkobierców ws. podziału
       jednostek uczestnictwa objętych masą spadkową, wypełniony na odpowiednim formularzu.

5. Kontynuowanie inwestycji, czy wypłata środków

Po przeprowadzeniu wszelkich formalności spadkobiercy powinni zdecydować czy środki zgromadzone w funduszach będą nadal inwestowane, czy jednak zostaną wypłacone.

W pierwszym przypadku jednostki uczestnictwa z rejestru spadkodawcy zostaną przeniesione na rejestr spadkobiercy, pod warunkiem, że prospekt informacyjny funduszu i przyjęte przez TFI procedury dają taką możliwość, wówczas w efekcie stają się oni uczestnikami funduszu.

W drugim przypadku dochodzi do spieniężenia i wypłaty środków zgromadzonych przez byłego uczestnika funduszu na rzecz spadkobiorcy.

6. Podatki

Podatek od spadków i darowizn
Warto poświęcić również chwilę czasu na kwestię podatkowe. Zgodnie z Ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2018 r. poz. 644, 1629) w przypadku dziedziczenie jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub realizacji zapisu na wypadek śmierci powstaje obowiązek podatkowy. Niemniej jednak w art. 4a wspomnianej ustawy określono warunki zwolnienia z tego obowiązku. Przysługują ono osobom bliskim, np. małżonkowi, wstępnym (np. rodzicom, dziadkom), zstępnym (np. dzieciom, wnukom). Warunkiem skorzystania z tego zwolnienia jest zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. W sytuacji gdy spadkobierca nie skorzysta ze zwolnienia zobowiązany jest uiścić podatek od odziedziczonego spadku. Obowiązkiem podatkowym objęta jest całość środków pomniejszona a kwotę wolną od podatku, której wysokość zależy od przynależności spadkobiercy do danej grupy podatkowej (przepisy ściśle regulują tę kwestię). Dla przykładu, w przypadku I grupy podatek nie zostanie zapłacony, jeżeli odziedziczone środki nie przekroczą 10 434 zł. Jeżeli jednak spadek przekroczy tę kwotę to wówczas spadkobierca od nadwyżki środków zobowiązany jest uiścić podatek. Jego wysokość zależy od przynależności do danej grupy podatkowej oraz wysokości spadku.

Podatek od zysków kapitałowych
Drugim rodzajem obciążenia podatkowego, nad którym warto się pochylić, jest podatek od zysków kapitałowych. Jego naliczenie i odprowadzenie przez fundusz inwestycyjny dokonywane jest w momencie wypłaty środków przez spadkobiercę. Jeśli jednak zdecyduje się on na przeniesie środków na swój rejestr, to rozliczenie nastąpi dopiero w momencie wypłaty z tego rejestru. Warto dodać, że podatek ten jest naliczany od zysku z tytułu odziedziczonych jednostek uczestnictwa, licząc od dnia ich nabycia na rejestrze spadkodawcy do dnia ich odkupienia przez spadkobiercę. Z tego podatku spadkobierca nie musi się w żaden sposób rozliczać, ponieważ to fundusz inwestycyjny działający jako płatnik, nalicza i odprowadza go do właściwego dla siebie urzędu skarbowego.

Zobacz także: Jakie opłaty ponosimy inwestując w fundusze

Załóż bezpłatne konto na KupFundusz.pl i inwestuj w fundusze inwestycyjne bez opłat dystrybucyjnych z myślą o przyszłości swojej i rodziny.  


Nota Prawna dotycząca informacji publikowanych na Blogu KupFundusz.pl