Anna Zalewska
- W tym artykule:
- Czym jest poduszka finansowa?
- Dlaczego warto mieć zabezpieczenie finansowe?
- Gdzie oszczędzać na poduszkę finansową?
Zbudowanie poduszki finansowej to jeden z najważniejszych kroków w kierunku spokoju i bezpieczeństwa w naszym codziennym życiu.
Gdy pojawiają się niespodziewane wydatki, dobrze mieć fundusz awaryjny, który pozwoli uniknąć stresu i pochopnych decyzji.
Ile powinna wynosić solidna poduszka finansowa i jak zacząć ją tworzyć? O tym przeczytasz w dalszej części artykułu.
Czym jest poduszka finansowa?
Poduszki finansowej potrzebujemy przede wszystkim wtedy, gdy tracimy dotychczasowe dochody:
- w przypadku utraty pracy lub innego źródła utrzymania;
- gdy pojawiają się niespodziewane wydatki (np. związane z kosztownym leczeniem, utratą mienia czy pożarem).
Inne określenia poduszki finansowej to finansowa poduszka bezpieczeństwa, fundusz awaryjny, poduszka płynnościowa, bufor bezpieczeństwa finansowego, środki płynne, bezpieczny fundusz lub pieniądze na czarną godzinę.
Cechy dobrej poduszki finansowej
- Poduszka finansowa powinna mieć odpowiednią wartość, zależną od naszych miesięcznych stałych wydatków i od rodzaju oraz wartości zgromadzonego kapitału i innych składników majątku.
- Musi być płynna – inaczej nie byłaby funduszem awaryjnym.
- Powinna być bezpieczna.
- Powinna być również dochodowa.
Ile powinna wynosić poduszka finansowa?
Nie ma jednego sposobu na określenie kwoty, jaką powinniśmy zgromadzić w postaci funduszu awaryjnego. Odkładanie pieniędzy zawsze trzeba dopasować do swoich potrzeb i możliwości.
Jeśli więc zarabiasz 3 000 zł, Twoja poduszka finansowa powinna wynosić 18 000 zł.
Idealną sytuację stanowi posiadanie oszczędności, które pozwalają przeżyć przez rok, czyli należy odłożyć kwotę odpowiadającą 12-krotności miesięcznych wydatków. Ten czas zwykle pozwala na znalezienie nowego zatrudnienia.
Im zabezpieczenie finansowe jest większe, tym większy komfort psychiczny zapewnia. Jednak zbyt duża kwota ulokowana w bezpiecznej poduszce finansowej to też błąd. Oszczędności w niej zgromadzone, powinny być lokowane bezpiecznie, a to oznacza, że nie przyniosą wysokich zysków, takich jak bardziej ryzykowne i długoterminowe inwestycje, np. akcje czy nieruchomości.
Minimalna wartość poduszki finansowej może być różna w zależności od ilości osób w gospodarstwie domowym. Singlom może wystarczyć 3-miesięczne zabezpieczenie finansowe, ale rodzimy z dziećmi, żeby zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa powinny zgromadzić poduszkę finansową o wartości nawet 12-krotności miesięcznych wydatków.
Wielkość finansowej poduszki bezpieczeństwa może zależeć od rodzaju innych składników naszego majątku. Jeśli posiadamy stosunkowo duże inwestycje w płynnych instrumentach (nawet akcjach), fundusz awaryjny nie musi być aż tak duży. Jeśli jednak, poza poduszką finansową mamy majątek o niskiej płynności (np. nieruchomości lub dzieła sztuki), to wówczas poduszka finansowa powinna być większa.
Zastanawiasz się co zrobić z pieniędzmi w związku z inflacją? Chcesz rozpocząć inwestowanie, ale nie wiesz jak się do tego zabrać? Wybierz “Portfel Funduszy na Start”!Załóż swój pierwszy portfel inwestycyjny
Płynność
Czy zgromadzone w poduszce finansowej środki są nam potrzebne w chwili (w tym samym dniu), kiedy dowiadujemy się o nadzwyczajnych wydatkach lub utracie regularnych zarobków? Raczej nie. Poza wyjątkowymi sytuacjami (wypadek, pożar miejsca zamieszkania), czas kiedy musimy uruchomić oszczędności wynosi zazwyczaj kilka dni lub tygodni.
A jeżeli powodem uruchomienia funduszu awaryjnego jest utrata pracy, jego wykorzystanie rozłożone będzie nawet na miesiące.
Ten fakt jest ważny, gdyż pozwala nam lepiej gospodarować zgromadzonymi środkami. Nie musimy więc trzymać oszczędności na nisko lub w ogóle nieoprocentowanych rachunkach oszczędnościowych w banku, tylko lokować je bezpiecznie, ale w sposób znacznie bardziej dochodowy.
Bezpieczeństwo
Poduszka finansowa nie ma prawa istotnie zmniejszyć swojej wartości w okresie jej funkcjonowania, co oznacza maksymalny dopuszczalny spadek wartości o 2-3% w okresie do 1 roku. Taki poziom nie obniży istotnie naszego zabezpieczenia, ale za to pozwoli zainwestować środki w instrumenty finansowe pozwalające zarabiać więcej niż na najlepszych lokatach bankowych czy kontach oszczędnościowych.
Bezpieczeństwo jest najważniejsze, ale należy zachowywać zdrowy rozsądek i pozwalać środkom zgromadzonym w finansowej poduszce bezpieczeństwa zarabiać i walczyć z inflacją o zachowanie realnej wartości.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
Dochodowość
Dochodowość nie jest najważniejsza dla poduszki finansowej, tylko bezpieczeństwo finansowe. Ale dlaczego rezygnować nawet z niewielkich zysków i trzymać środki na nisko lub w ogóle nieoprocentowanych rachunkach w banku?
A jeśli nawet gonimy za najwyżej oprocentowanymi lokatami, skacząc z banku do banku, to i tak nagła potrzeba skorzystania z oszczędności wymusi zerwanie całej kwoty lokaty i utratę narosłych odsetek (nawet jeśli potrzebujemy tylko części odłożonych pieniędzy).
Z tych powodów poduszkę finansową powinniśmy lokować w bardziej dochodowych i jednocześnie płynnych instrumentach finansowych, innych niż rachunek oszczędnościowy czy lokata bankowa.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
Dlaczego warto mieć zabezpieczenie finansowe?
Poduszka finansowa jest formą zabezpieczenia finansowego, która przede wszystkim ma nas chronić przed dramatycznym obniżeniem komfortu życia, pokryć nieprzewidziane wydatki lub przejściowo zastąpić utracone regularne zarobki.
Poduszka finansowa ma nam dać poczucie bezpieczeństwa. Życie jest nieprzewidywalne, więc zabezpieczenie finansowe powinien mieć każdy - tak na wszelki wypadek.
Posiadanie poduszki finansowej sprawia, że:
- nie musimy spieniężać mniej płynnych długo- i średnioterminowych inwestycji (np. nieruchomości),
- rezygnować z inwestycji o podwyższonym ryzyku (np. sprzedawać akcji lub funduszy akcyjnych) w niedogodnym momencie (np. po silnej bessie).
- zyskujemy poczucie bezpieczeństwa i możemy ustabilizować nasze codzienne życie.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
Gdzie oszczędzać na poduszkę finansową?
Posiadanie poduszki finansowej to nie wszystko. Trzeba znaleźć odpowiednie miejsce, żeby ją ulokować. Do wyboru mamy:
- konto oszczędnościowe lub rachunek bieżący w banku,
- lokatę bankową,
- obligacje skarbowe,
- fundusze obligacji krótkoterminowych.
Bankowy rachunek bieżący lub konto oszczędnościowe
Rachunek oszczędnościowy to najprostsza, ale też najmniej dochodowa forma gromadzenia i przechowywania oszczędności w postaci funduszu awaryjnego. Największą zaletą tego rozwiązania jest natychmiastowa dostępność środków. A największe wady to bardzo niska dochodowość, utrata realnej wartości z powodu inflacji oraz podatki, pobierane z dużą częstotliwością od każdej kwoty zysku.
Lokata bankowa
Lokaty bankowe to również proste rozwiązanie, często wykorzystywane jako poduszka finansowa. Ich zaletą jest lepsza dochodowość w porównaniu z rachunkiem bieżącym i kontem oszczędnościowym. Do wad zaliczymy niskie zyski, zaangażowanie w poszukiwanie atrakcyjnych lokat, koszty prowadzenia rachunków w bankach oraz utrata odsetek w przypadku zerwania lokaty. Wadą jest również płacenie podatku od zysku po zakończeniu każdej lokaty, przez co na następnej lokacie lokujemy kwotę pomniejszoną o zapłacony podatek.
Obligacje skarbowe
Zbudowanie poduszki finansowej warto oprzeć na bezpiecznych rozwiązaniach – jedną z możliwości są obligacje detaliczne, które mogą stanowić stabilną formę funduszu awaryjnego.
Detaliczne obligacje skarbowe można kupować w biurach maklerskich PKO BP oraz Pekao SA. Po nabyciu można trzymać je do wykupu lub odsprzedać je tym samym bankom, jednak nie wcześniej niż 7 dni kalendarzowych po zakupie i nie później niż 20 dni kalendarzowych przed terminem ich wykupu.
Specyfiką oferty skarbowych obligacji detalicznych jest to, że każdego miesiąca Ministerstwo Finansów ogłasza listę obligacji dostępnych dla inwestorów oraz warunki ich oprocentowania. Zmiany w oprocentowaniu obligacji występują głównie wtedy, kiedy Rada Polityki Pieniężnej zmienia stopy procentowe NBP. Zazwyczaj, gdy stopy NBP rosną, rośnie również atrakcyjność obligacji, gdy stopy spadają oprocentowanie obligacji, po pewnym czasie też spada.
Obligacje detaliczne emitowane są na różne okresy, ich oprocentowanie może być stałe lub zmienne (zależne od stóp procentowych NBP lub od poziomu inflacji). Aby je nabyć nie trzeba posiadać rachunku maklerskiego. Nie ma również żadnej prowizji za ich nabycie.
W przypadku sprzedaży obligacji przed końcem ich życia (przedstawienie do wcześniejszego wykupu przez Skarb Państwa), należy uiścić opłatę za wcześniejszy wykup. Opłata ta wynosi od 0,5% do 2% wartości nominalnej obligacji.
Obligacje są bardziej dochodowym instrumentem finansowym niż lokaty bankowe, szczególnie, gdy trzymamy je do wykupu. Przy wcześniejszej sprzedaży, pobierane prowizje mocno ograniczają zyskowność tej formy lokaty. Ze względu na te ograniczenia, częściej są wykorzystywane jako sposób na zagospodarowanie nadwyżek finansowych, niż do budowy funduszu awaryjnego.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
Fundusze obligacji krótkoterminowych
Fundusze obligacji krótkoterminowych znakomicie nadają się do zbudowania poduszki finansowej. Ich cechy charakterystyczne to:
- Niskie koszty zarządzania - dzięki którym łatwiej jest funduszowi osiągać dobre wyniki, a zarządzający nie musi inwestować tak ryzykownie, jak jego konkurenci z wyższymi kosztami. W efekcie, ryzyko zmienności wyników takiego funduszu jest niższe, a fundusz uważany jest za bardziej bezpieczny.
- Niska zmienność wartości jednostki, na co główny wpływ ma polityka inwestycyjna funduszu, czyli instrumenty, w które lokuje środki fundusz. Najniższą zmienność mają fundusze, które inwestują w krótkoterminowe obligacje o zmiennym i stałym oprocentowaniu. Najbardziej zmienne, czyli najbardziej ryzykowne są fundusze inwestujące w akcje.
- Lokowanie środków w obligacje najbardziej wiarygodnych emitentów (głównie Skarb Państwa).
Wady funduszy obligacji krótkoterminowych
- W porównaniu z lokatami i obligacjami detalicznymi wyceny funduszy są bardziej zmienne, co oznacza, że lepsze okresy przeplatają się z gorszymi. Zdarza się, że ich wyniki mogą przejściowo być również ujemne.
- Wadą są również koszty zarządzania, które pobiera TFI za zarządzanie funduszem. Koszty te są już jednak uwzględnione w prezentowanych wynikach funduszy i nie należy ich doliczać do publikowanych wycen.
Zalety funduszy obligacji krótkoterminowych
- W dłuższych terminach zarabiają więcej niż lokaty bankowe.
- Na platformie KupFundusz.pl są dostępne bez żadnych prowizji.
- Dopóki nie nastąpi sprzedaż funduszu nie trzeba płacić podatku Belki, czyli cały czas pracuje 100% naszego kapitału. W ekstremalnych przypadkach można nie zapłacić podatku nawet przez kilkadziesiąt lat.
- Od 2024 roku inwestorzy sami rozliczają zyski z funduszy inwestycyjnych, akceptując PIT-38 przygotowany przez urząd skarbowy. Nowe przepisy pozwalają kompensować zyski i straty z funduszy z innymi inwestycjami, np. akcjami, co zwiększa efektywność podatkową. W przeciwieństwie do lokat i obligacji trzymanych do wykupu, zyski z funduszy obligacji można łączyć ze stratami z bardziej ryzykownych aktywów, co pozwala obniżyć podatek.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
Najlepsze fundusze do poduszki finansowej
Wśród polskich funduszy obligacji dostępnych na KupFundusz.pl jest kilka, których konserwatywna polityka inwestycyjna oraz niskie koszty zarządzania sprawiają, że warto je wziąć pod uwagę przy tworzeniu poduszki finansowej.
Te fundusze inwestują głównie w krótkoterminowe obligacje o stałym i zmiennym oprocentowaniu. Wśród nich warto wyróżnić:
- Pekao Obligacji Skarbowych i Samorządowych
- inPZU Inwestycji Ostrożnych Obligacje Krótkoterminowe
- Goldman Sachs Konserwatywny
- Goldman Sachs Konserwatywny Plus
- Allianz Trezor
Fundusze o najniższym historycznym ryzyku mierzonym maksymalnym obsunięciem kapitału i niskich kosztach zarządzania
Maksymalny spadek w tabeli oznacza spadek ceny jednostki funduszu od najwyższego do najniższego w historii poziomu, który zaobserwowano w najgorszym dla polskich obligacji okresie, wielkiej bessy w latach 2021-2022.
Przedstawione fundusze odnotowały w tym okresie spadki w przedziale 1%-4,4%. Mimo strat, ich zachowanie należy uznać za znakomite, gdyż inne bardziej agresywne fundusze obligacji straciły w tym okresie nawet ponad 20%.
Zachowanie wybranych funduszy obligacji krótkoterminowych w latach 2020-2025
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
Nie da się przewidzieć wszystkich życiowych sytuacji, ale można się na nie przygotować. Posiadanie poduszki finansowej daje nie tylko spokój ducha, ale i realne wsparcie finansowe w trudnych momentach.
Niezależnie od tego, ile powinna wynosić Twoja poduszka finansowa, najważniejsze jest, by zacząć działać już dziś. Chcesz zgromadzić fundusz awaryjny na nieprzewidziane wydatki w sposób przemyślany i bezpieczny?
Otwórz konto i zbuduj własną poduszkę finansową razem z KupFundusz.pl — to prostsze, niż myślisz.
