Anna Zalewska
W tym artykule:
- Czym jest cykl koniunkturalny?
- 4 fazy cyklu koniunkturalnego
- Cykl koniunkturalny a inwestowanie w fundusze
- Współczesny cykl koniunkturalny
- Jaka jest teraz faza cyklu koniunkturalnego?
Czym jest cykl koniunkturalny?
Rynki kapitałowe podlegają wahaniom – okresy wzrostów przeplatają się z okresami spadków. Krótkoterminowa zmienność jest zazwyczaj trudna do przewidzenia. Natomiast w długim okresie widać pewną regularność. Jest ona związana z cyklem koniunkturalnym.
Poznaj definicję cyklu koniunkturalnego.
Ile trwa cykl koniunkturalny?
Cykle koniunkturalne trwają zwykle od 2 do 8 lat. W tym okresie gospodarka powinna zatoczyć koło. Po latach szybkiego wzrostu najczęściej następuje spowolnienie, po którym w końcu przychodzi recesja (lub silniejsze spowolnienie). Następnie sytuacja ulega poprawie i znów przychodzi ożywienie i szybki wzrost gospodarczy, czyli ekspansja.
Wahania koniunkturalne, czyli przeplatające się ze sobą okresy wzrostów i spadków w gospodarce to fazy cyklu koniunkturalnego, które następują po sobie kolejno w pewnych odstępach czasu.
Poszczególne fazy cyklu koniunkturalnego różnią się długością trwania oraz kierunkiem zmian (wzrost/spadek) kluczowych wskaźników gospodarczych, takich jak np.:
- PKB (najważniejszy wskaźnik, który określa tempo wzrostu gospodarczego),
- inflacja,
- stopa bezrobocia,
- poziom produkcji i inwestycji,
- sposób prowadzenia polityki pieniężnej i fiskalnej.
Cykliczne zmiany w gospodarce są zjawiskiem naturalnym i wszechobecnym we współczesnym cyklu koniunkturalnym każdej gospodarki, zarówno w krajach wysoko rozwiniętych, jak i rozwijających się, czy znajdujących się w okresie transformacji.
Występowanie cykli koniunkturalnych jest nieuniknione, a poszczególne fazy cyklu koniunkturalnego wpływają na nasze inwestycje. Dlatego zrozumienie cyklu koniunkturalnego jest niezbędne dla inwestorów, gdyż pozwala na lepsze reagowanie na zmieniające się warunki na rynkach finansowych.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
Rodzaje cykli koniunkturalnych
Cykle koniunkturalne można podzielić według długości ich trwania, przyczyn powstawania, a także ich wpływu na gospodarkę. Przedstawiamy najważniejsze rodzaje cykli koniunkturalnych:
Cykle bardzo długoterminowe (cykle Kondratiewa) - to długotrwałe cykle koniunkturalne, które mogą trwać od 40 do 60 lat. Te cykle koniunkturalne są często związane z wielkimi zmianami technologicznymi i innowacjami, prowadzącymi do rozwoju nowych gałęzi gospodarki.
Cykle długoterminowe (cykle Kuznetsa) - to cykle trwające od 15 do 25 lat. Są one związane z zmianami w strukturze sektora produkcyjnego. W szczególności odnoszą się to do rozwoju infrastruktury, urbanizacji oraz migracji ludności.
Cykle średnioterminowe (cykle Juglara) - trwają zazwyczaj od 7 do 11 lat i są związane głównie z fluktuacjami inwestycji i popytu w gospodarce. W okresie wzrostu następuje szybki rozwój inwestycji, co prowadzi do nadprodukcji i późniejszego spadku popytu, a w rezultacie do recesji.
Cykle krótkoterminowe (cykle Kitchina) - ich czas trwania od 3 do 5 lat. Ten rodzaj cykli koniunkturalnych jest związany z wahaniami sezonowymi w poziomie zapasów i produkcji, ze względu na zmieniające się oczekiwania rynkowe. Na ich występowanie mają również bezpośredni wpływ cykliczne wahania w sektorze finansowym i inwestycjach.
Cykle bardzo krótkoterminowe - mogą trwać od kilku miesięcy do 1 roku. Są głównie wynikiem szybkich zmian popytu i podaży na określone dobra i usługi (np. w rolnictwie czy turystyce).
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
4 fazy cyklu koniunkturalnego
Klasyczny cykl koniunkturalny składa się z czterech faz, które kolejno następują po sobie. Każda faza to unikalne wyzwania i możliwości zarówno dla rządu kreującego politykę gospodarczą, jak i dla przedsiębiorców, inwestorów i konsumentów.
- Spowolnienie – objawia się spadkiem aktywności gospodarczej. Za jej punkt startowy przyjmuje się osiągnięcie maksymalnego tempa wzrostu PKB. Tej fazie cyklu koniunkturalnego towarzyszy zazwyczaj niska stopa bezrobocia, pełne wykorzystanie mocy produkcyjnych, a także relatywnie wysokie stopy procentowe. Ceny dóbr i usług rosną jeszcze przez pewien czas, co powoduje spadek popytu i kurczące się inwestycje, a w konsekwencji powolny wzrost bezrobocia. To z kolei przekłada się na spadek przychodów i zysków spółek, co znajduje odzwierciedlenie w spadających cenach ich akcji. Paradoksalnie w okresie spowolnienia zwykle powstają innowacje, które w dłuższej perspektywie mogą stać się fundamentem kolejnej fazy ekspansji.
- Recesja – inaczej faza depresji lub faza kryzysu. Na tym etapie cyklu koniunkturalnego mamy do czynienia z kontynuacją pogorszenia ogólnej sytuacji gospodarczej (tempo wzrostu PKB jest najniższe, tempo wzrostu bezrobocia jest najwyższe), dynamicznym spadkiem produkcji oraz niskimi cenami akcji. Książkowym wyznacznikiem początku tej fazy jest osiągnięcie szczytu przez inflację, która zaczyna spadać. W obliczu pogarszającej się sytuacji ekonomicznej (spadek PKB) bank centralny stara się wspierać kulejący rozwój gospodarczy, przechodząc do luźnej polityki pieniężnej, charakteryzującej się spadającymi stopami procentowymi.
- Ożywienie – taniejący pieniądz zaczyna sprawiać, że w danej gospodarce zaczyna przyrastać wartość kredytów i następuje wzrost inwestycji. Firmy zwiększają swoje inwestycje, by sprostać rosnącemu popytowi. Dzięki temu rośnie skala popytu wraz ze wzrostem produkcji przemysłowej. Następuje wzrost poziomu zatrudnienia i rosną wydatki ludności. Tempo wzrostu gospodarczego zaczyna przyspieszać (dynamika PKB przekracza „dołek”) - to oznacza początek fazy ożywienia. Tę fazę cyklu koniunkturalnego charakteryzuje również niska inflacja, która powoli dociera do punktu, w którym kierunek ulega zmianie na wzrostowy. Rosną przychody i zyski przedsiębiorstw, co ma związek z dynamicznie rosnącymi cenami akcji. Ta faza charakteryzuje się też spadkiem stopy bezrobocia.
- Ekspansja – inaczej faza rozkwitu – rozpoczyna ją przyspieszająca inflacja, która mija „dołek”. Następuje dalszy wzrost inwestycji - rosną nakłady inwestycyjne i produkcja przemysłowa oraz zapotrzebowanie na środki wytwórcze (surowce). W tej fazie cyklu koniunkturalnego rośnie gospodarka, co oznacza, przyspieszenie tempa wzrostu PKB oraz dalszy spadek bezrobocia. Powstają nowe technologie, które mogą tworzyć nowe branże i eliminować stare.
Po ekspansji znów przychodzi czas na spowolnienie, następnie gospodarka przechodzi w fazę kryzysu i tak cykl koniunkturalny zatacza koło.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
Cykl koniunkturalny a inwestowanie w fundusze
Występowanie cykli koniunkturalnych jest nieuniknione, a poszczególne jego fazy wpływają na rynki finansowe i nasze inwestycje.
Prawidłowe zidentyfikowanie poszczególnych faz cyklu koniunkturalnego, w jakiej znajduje się światowa gospodarka, jest kluczowe dla inwestorów. Od tego bowiem zależy, jakie aktywa (akcje, obligacje czy surowce) będą w danym okresie atrakcyjne i będą miały szanse na wypracowanie zysków.
Strategia inwestycyjna bazująca na cyklu koniunkturalnym zawiera podpowiedzi, kiedy należy dokonać zmiany wiodącej klasy aktywów. Jest ona oparta na dwóch podstawowych wskaźnikach:
- dynamice tempa wzrostu PKB,
- dynamice inflacji.
Punktami zwrotnymi są odpowiednio punkty najniższej i najwyższej ich dynamiki.
Fazy cyklu koniunkturalnego - w co inwestować?
Faza spowolnienia
Faza spowolnienia nie jest dobrym okresem do inwestowania w akcje / fundusze akcyjne czy surowce, ani też w fundusze obligacji. W związku z wysokimi stopami procentowymi jest to czas, który najlepiej „przeczekać” poza rynkiem akcji i w którym warto postawić na trzymanie oszczędności w gotówce. Właściwym wyborem są lokaty bankowe, fundusze obligacji krótkoterminowych. Ciekawym rozwiązaniem na ten etap cyklu koniunkturalnego są również fundusze obligacji samorządowych.
Faza recesji
Perspektywa niższych stóp procentowych to dobry czas dla długoterminowych obligacji o stałym oprocentowaniu, które w takim otoczeniu stają się relatywnie atrakcyjne. W tej fazie cyklu koniunkturalnego najbardziej perspektywiczną klasą aktywów są więc obligacje o stałym kuponie lub fundusze obligacji skarbowych długoterminowych, w mniejszym stopniu fundusze dłużne o uniwersalnej strategii (które w portfelach poza obligacjami skarbowymi o stałym oprocentowaniu mają także papiery komercyjne oparte o zmienną stopę). Faza depresji to zły moment na fundusze akcji.
Faza ożywienia
W fazie ożywienia banki centralne zaczynają powoli odchodzić od luźnej polityki pieniężnej, charakteryzującej się spadającymi stopami procentowymi. Obligacje o stałym oprocentowaniu przestają więc być atrakcyjne. W związku z rosnącymi cenami akcji, jest to czas do zbudowania ekspozycji na akcje spółek i fundusze akcyjne. Mimo to inwestorzy w dalszym ciągu boją się zaryzykować. Dobrym pomysłem może okazać się stopniowe wchodzenie na rynek akcji, np. poprzez regularne wpłacanie kwot stanowiących część zaplanowanej inwestycji docelowej.
Faza ekspansji
W tej fazie cyklu koniunkturalnego indeksy giełdowe zazwyczaj sięgają szczytów. Rozszerza się grono osób decydujących się na inwestowanie w spółki giełdowe. Wskazywaną klasą aktywów są wciąż akcje, fundusze akcyjne, ale także surowce i fundusze surowcowe. Faza rozkwitu to zły moment dla funduszy obligacji skarbowych.
Na KupFundusz.pl możesz inwestować bez prowizji w ponad 400 krajowych i luksemburskich funduszy inwestycyjnych z 22 TFI!Ponad 400 funduszy inwestycyjnych bez prowizji!
Współczesny cykl koniunkturalny
Współczesne cykle koniunkturalne trwają zazwyczaj od 2 do 8 lat. Zwykle długość cyklu wynosi od 3 do 5 lat. Współczesny cykl koniunkturalny charakteryzuje się tym, że fazy zwyżkowe są zwykle dłuższe od faz zniżkowych (nawet kilkukrotnie).
Końcówka lat 2007, 2011 i 2015 były okresem spowolnienia gospodarczego, gdy akcje na giełdzie traciły na wartości. Po nich przychodziły okresy przyspieszenia wzrostu gospodarczego, które w 2010, 2013 oraz 2016 zmieniały się w ekspansję gospodarczą w bardzo długim cyklu wzrostowym, który mogliśmy obserwować od 2009 roku.
Cykle koniunkturalne w Polsce
Jaka jest teraz faza cyklu koniunkturalnego?
Klasyczne cykle koniunkturalne trwają kilka lat, a ich długość zależy od wielu czynników. Najtrudniejsza jest odpowiednia identyfikacja, w której fazie cyklu koniunkturalnego w danej chwili znajduje się dana gospodarka, gdyż dane makroekonomiczne nie zawsze dają oczywistą odpowiedź, a także dlatego, że publikowane są z opóźnieniem. Pocieszeniem może być fakt, że czas reakcji nie jest kluczowy, ponieważ trendy trwają w miesiącach czy latach, więc jest dość czasu na dostosowanie portfela.
Światowi dostawcy danych publikują wiele wskaźników wyprzedzających. Część z nich może być naprawdę bardzo dobrym wsparciem w próbie identyfikowania, w której fazie cyklu gospodarczego znajduje się gospodarka. Tym najbardziej popularnym i dosyć wysokiej wartości predykcyjnej, jest wskaźnik PMI.
Strategia inwestowania zgodnie z cyklem koniunkturalnym zawiera wskazówki odnośnie klas aktywów, które powinny stanowić główny (ale nie jedyny) składnik portfela. Zawsze należy pamiętać o dywersyfikacji, nie tylko na poziomie poszczególnych klas aktywów, ale również dywersyfikacji geograficznej.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
