Anna Zalewska
- W tym artykule:
- Co to jest podatek Belki?
- Ile wynosi podatek Belki?
- Jak rozliczyć podatek Belki?
- Rozliczenie podatku a kompensacja zysków i strat
- Jak nie płacić podatku Belki?
- Planowane zmiany w podatku Belki
Co to jest podatek Belki?
Podatek Belki to potoczna nazwa podatku od dochodów kapitałowych.
Do produktów finansowych objętych podatkiem Belki należą min.:
- oszczędności zgromadzone na lokacie bankowej i koncie oszczędnościowym (i inne kapitały pieniężne),
- fundusze inwestycyjne,
- ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe,
- obligacje skarbowe detaliczne,
- papiery wartościowe notowane na giełdach (akcje, obligacje, dywidendy, kontrakty terminowe, fundusze ETF).
Podatek Belki został wprowadzony w 2002 roku „tymczasowo” w celu podreperowania budżetu państwa. Jego nazwa pochodzi od nazwiska jego pomysłodawcy prof. Marka Belki (ówczesnego ministra finansów).
Początkowo dotyczył jedynie depozytów bankowych, kont oszczędnościowych i lokat bankowych, jednak już w 2004 roku objął wszystkie zyski kapitałowe, w tym także z papierów wartościowych, funduszy inwestycyjnych czy ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych.
Stawka podatku Belki w pierwszych dwóch latach od wprowadzenia do 2004 roku wynosiła 20%.
Regulacje dotyczące naliczania podatku od zysków kapitałowych znalazły się w art. 30a i 30b Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Ile wynosi podatek Belki?
Każdy podatnik, który pomnoży swoje oszczędności lub zarobi na inwestycjach kapitałowych, musi się liczyć z obowiązkiem podatkowym wobec urzędu skarbowego. Wysokość podatku od zysków kapitałowych jest taka sama dla wszystkich rodzajów inwestycji i lokat.
Obowiązek podatkowy powstaje w momencie uzyskania przychodu z inwestycji kapitałowych czy z oszczędności. Podatkowi Belki podlega cały zarobek, jaki wypracował dla nas zgromadzony kapitał (sam kapitał nie jest objęty podatkiem Belki).
Przykład, jak obliczyć podatek Belki. Jeżeli w wyniku zainwestowania 10 tys. złotych zarobimy dodatkowe 1000 złotych, podatek Belki zostanie odprowadzony tylko od kwoty zysku (1000 zł), a nie od pełnych 11 tys. złotych.
Ponieważ stawka podatku od zysków kapitałowych wynosi 19% i nie ma kwoty wolnej od podatku, zapłacimy fiskusowi 190 zł, a zysk kapitałowy netto wyniesie w tym wypadku 810 złotych.
Jak rozliczyć podatek Belki?
W zależności od sposobu inwestowania lub oszczędzania możemy wypłacić zysk, który już będzie pomniejszony o wartość podatku Belki, albo musimy samodzielnie go rozliczyć w urzędzie skarbowym.
W niektórych przypadkach podatek od zysków kapitałowych płaci za nas instytucja finansowa lub spółka i jest on odprowadzany automatycznie. Wówczas nie trzeba go uwzględniać w zeznaniach podatkowych.
Instytucje finansowe, które mogą same odprowadzać podatek Belki:
- bank w przypadku lokaty terminowej lub oprocentowanego konta;
- ministerstwo finansów w przypadku obligacji skarbowych detalicznych (oszczędnościowych);
- spółka, której akcje posiadamy – przy wypłacie dywidendy.
Nie pobieramy opłaty za zakup, sprzedaż i zamianę wszystkich funduszy na KupFundusz.pl. Zawsze!😊 Otwarcie i obsługa konta na KupFundusz.pl są całkowicie darmoweCo robi KupFundusz.pl, żeby obniżyć koszty Twojej inwestycji
Lokaty bankowe i obligacje skarbowe
Wybierając konto oszczędnościowe czy lokując środki na depozytach bankowych, lokatach i w obligacjach skarbowych, podatek od zysków kapitałowych jest potrącany w momencie zwrotu na konto zainwestowanych środków przez bank czy Skarb Państwa.
Jeśli kapitalizacja odsetek następuje na koniec całego okresu trwania lokaty bankowej/ życia obligacji, to wtedy jednorazowo otrzymany zwrot kapitału wraz z zyskiem jest już po odliczeniu podatku Belki. Jeśli odsetki są wypłacane w transzach, podatek pobierany jest od każdej z nich.
Fundusze inwestycyjne
W przypadku podatku Belki od funduszy inwestycyjnych inwestor po umorzeniu jednostek uczestnictwa otrzymuje od TFI kwotę brutto, czyli bez odliczenia podatku.
Fundusze nie potrącają zryczałtowanego podatku dochodowego przy wypłacie (odkupieniu bądź konwersji) środków osobom fizycznym.
Zmiana w sposobie rozliczania podatku od dochodów kapitałowych z funduszy inwestycyjnych nastąpiła od 2024 roku. Wcześniej fundusze inwestycyjne rozliczały zryczałtowany podatek dochodowy za inwestora.
PIT-8C - do kiedy rozliczamy podatek?
Po zakończonym roku podatkowym fundusz wystawia PIT-8C każdemu inwestorowi, który dokonał transakcji sprzedaży lub konwersji. Dokument jest przesyłany zarówno do właściwego urzędu skarbowego (do końca stycznia kolejnego roku), jak i do samego inwestora – do końca lutego kolejnego roku. Ta informacja powinna się znaleźć także na profilu inwestora na platformie Twój e-PIT.
Inwestorzy muszą samodzielnie złożyć zeznanie na formularzu PIT-38 oraz samodzielnie odprowadzić podatek. PIT-38 należy złożyć do urzędu skarbowego do końca kwietnia roku następnego po uzyskaniu należności od funduszu. Do tego samego dnia należy również zapłacić podatek na konto urzędu.
Dzięki samodzielnemu rozliczeniu podatku Belki inwestorzy zyskują możliwość kompensacji zysków i strat z funduszy oraz innych instrumentów finansowych.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
Fundusze zagraniczne
Na polskim rynku dostępne są nie tylko fundusze oferowane przez polskie TFI, ale także fundusze zagraniczne, tzw. luksemburskie. Dochody z nich podatnik musi obliczyć, a następnie rozliczyć sam.
W praktyce fundusze luksemburskie dostępne na platformie KupFundusz.pl oferowane przez firmy Franklin Templeton i Schroders wysyłają poprzez agenta transferowego podstawę do rozliczenia podatku dochodowego (odpowiednik PIT-8C). Jest w nim wyliczona kwota zysku, przewalutowana na PLN. Firmy te nie mają jednak takiego obowiązku.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
Papiery wartościowe notowane na giełdzie
Zyski kapitałowe uzyskane dzięki operacjom na giełdzie papierów wartościowych (sprzedaży papierów wartościowych, np. akcji, obligacji, kontraktów terminowych, funduszy ETF i innego odpłatnego zbycia udziałów i praw) podatnik rozlicza i odprowadza samodzielnie.
Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany wykazać dochody uzyskane z odpłatnego zbycia papierów wartościowych i dochody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, a także dochody z realizacji praw z nich wynikających. Podobnie jak w funduszach inwestycyjnych, do końca lutego kolejnego roku biuro maklerskie wysyła do inwestora wypełnioną deklarację PIT-8C, a wynikające z niej dochody kapitałowe powinny zostać wykazane przez podatnika w rocznym sprawozdaniu PIT (formularz PIT-38).
19-proc. podatek Belki musimy wówczas odprowadzić na konto w urzędzie skarbowym za rok, w którym otrzymaliśmy nasz zarobek, niezależnie od należnego nam zwrotu z podatku z tytułu ulg w rozliczeniu przychodu z pracy.
Rozliczenie podatku a kompensacja zysków i strat
Od 2024 roku istnieje możliwość kompensacji zysków i strat pomiędzy funduszami, ale też pomiędzy różnymi rodzajami inwestycji kapitałowych. Dochody i straty z różnych form inwestowania można skompensować po raz pierwszy w 2025 roku, rozliczając podatek za rok 2024.
Z czym można kompensować zyski i straty?
W przypadku poniesienia straty na inwestycjach, podatnik może je uwzględnić w rozliczeniu podatku Belki w ciągu kolejnych pięciu lat.
Przykład. W 2022 roku inwestor, lokując kapitał na giełdzie lub w funduszach inwestycyjnych, stracił 10 tys. złotych. W latach 2023 r. i 2024 r. zarobił po 6 tys. złotych.
Dzięki temu nie zapłaci podatku Belki za 2023 rok (PIT-38 musi rozliczyć) i jeszcze będzie mógł skompensować pozostałe 4 tys. zł w kolejnym roku podatkowym. Zapłaci wówczas podatek Belki tylko od pozostałej kwoty zysku, czyli od 2 tys. złotych.
Na KupFundusz.pl możesz inwestować bez prowizji w ponad 400 krajowych i luksemburskich funduszy inwestycyjnych z 22 TFI!Ponad 400 funduszy inwestycyjnych bez prowizji!
Jak nie płacić podatku Belki?
Istnieją legalne sposoby, by nie płacić podatku Belki i zachować całość zysków z oszczędzania oraz inwestowania. Oto one:
Fundusze parasolowe
Przy wyborze funduszy np. na KupFundusz.pl warto zwrócić szczególną uwagę na to, czy są one częścią funduszu parasolowego.
Fundusz parasolowy to rodzaj funduszu inwestycyjnego, który zawiera w sobie kilka subfunduszy inwestujących w różne rodzaje instrumentów finansowych, np. subfundusz akcji, subfundusz obligacji, etc.
- Jeśli inwestor kupuje jednostki uczestnictwa funduszu niewchodzącego w skład funduszu parasolowego, po czym chce zmienić inwestycję na inny fundusz, musi najpierw sprzedać już posiadane jednostki uczestnictwa (od zysku trzeba zapłacić podatek Belki) i zainwestować wypłacone pieniądze w nowy fundusz.
- Jeśli natomiast obydwa fundusze – stary i nowy – należą do tego samego funduszu parasolowego, może przenieść środki z jednego do drugiego, nie realizując zysku, a więc i nie płacąc z tego tytułu podatku Belki.
Podatek Belki a fundusze parasolowe
W Polsce większość TFI oferuje fundusze parasolowe – mają je wszystkie towarzystwa oferujące otwarte fundusze inwestycyjne.
Liczba funduszy parasolowych waha się w zależności od firmy od jednego do czterech (np. Pekao TFI, TFI Allianz), a liczba subfunduszy w poszczególnych funduszach parasolowych od dwóch do przeszło 20.
Im szersza oferta, tym większa możliwość zmiany funduszu i większy wybór aktywów, na który można mieć ekspozycję. Rekordzistą jest tu PKO Parasolowy FIO, w skład którego wchodzą 23 fundusze (20 jest dostępnych na KupFundusz.pl), zarówno akcyjne, obligacyjne, surowcowe, jak i mieszane, z ekspozycją na różne rynki i sektory działalności.
Więcej na ten temat przeczytasz tutaj:
Produkty emerytalne
Na polskim rynku są dostępne także inne produkty finansowe, które dają możliwość uniknięcia podatku Belki.
Ustawodawca, żeby zachęcić do oszczędzania na emeryturę, wyłączył spod podatku Belki produkty oferowane w ramach III filaru emerytalnego. Z opodatkowania podatkiem Belki zwolnione są:
- Indywidualne Konto Emerytalne (IKE),
- Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE),
- Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK),
- Pracownicze Programy Emerytalne (PPE).
Wprost zwolnione z konieczności płacenia podatku od zysków kapitałowych są środki wpłacane na Indywidualne Konto Emerytalne (do wysokości określonych rocznych limitów). Warunkiem jest niewypłacenie tych środków do 60 roku życia (lub po 55. roku w przypadku uzyskania uprawnień emerytalnych). Jeśli sięgniemy po nie po osiągnięciu tego wieku, podatku Belki nie zapłacimy.
Korzyści podatkowe z Indywidualnego Konta Zabezpieczenie Emerytalnego możemy osiągać na bieżąco, odliczając wpłaty do IKZE od dochodu w ramach rocznego rozliczenia PIT. Należy jednak wpłacać pieniądze przez co najmniej 5 lat i wypłacić je dopiero po ukończeniu 65. roku życia. Wówczas zamiast podatku Belki zapłacimy zryczałtowany 10-proc. podatek od zgromadzonej kwoty.
Nie pozwól, aby poziom Twojego życia na emeryturze znacząco odbiegał od obecnego. Zadbaj o swoją przyszłość samodzielnie i zainwestuj w ramach IKE i IKZE!Oszczędzaj na emeryturę z KupFundusz.pl
Planowane zmiany w podatku Belki
Obecnie w Ministerstwie Finansów trwają prace dotyczące zmian w podatku od zysków kapitałowych. Działania są prowadzone w kierunku wypracowania takich rozwiązań, które będą zapewniały korzyść podatnikom (z zachowaniem zasady równości podmiotów w prawie), jednocześnie nie powodując nadmiernej komplikacji rozliczeń podatkowych.
Według zapowiedzi ministra finansów Andrzeja Domańskiego propozycja zmian ma być kompleksowa i korzystna dla osób, które oszczędzają – także, a może przede wszystkim, na rynku kapitałowym. Dzięki temu mają się pojawić środki na inwestycje dla polskich firm.
Zmiana podatku Belki była jednym ze sztandarowych pomysłów Koalicji Obywatelskiej. Postulat znalazł się też na liście 100 konkretów: „Zaproponujemy zniesienie podatku od zysków kapitałowych (podatek Belki) dla oszczędności i inwestycji w tym także na GPW (do 100 tys. zł, powyżej 1 roku)”. Na początku publikacja projektu była zapowiadana na luty 2024 r., od tego czasu termin jest ciągle przekładany. Z ostatnich wypowiedzi wynika, że miała się pojawić przed wakacjami w 2025 roku.
